Herkesi daha iyi şehirlerde yaşamaya teşvik etmek için dünyadaki başarılı kentsel dönüşüm örneklerini ortaya çıkarmayı amaçlayan “Şehirler için WRI Ross Ödülü” için finale kalan 5 şehirden biri Eskişehir.
Hızlı kentleşme gezegenin yüzünü değiştiriyor. İnsanlar her zamankinden daha fazla şehirlerde yaşıyorlar, bu da şehir planlamasına büyük zorluklar yaşatıyor.
Kentsel dönüşüm ihtiyacı var
Nüfus ve yatırımların katlanarak arttığı şehirlerde, aynı zamanda karbon salımları da artıyor, gittikçe daha fazla insan gecekondularda yaşıyor ve hava kirliliği gittikçe artan bir tehdit oluşturuyor. Uzmanlar kentsel dönüşüm ihtiyacına işaret ediyor, ancak çok az insan bu kadar hızlı değişimin nasıl teşvik edileceği ve sürdürüleceği konusunda somut bir anlayışa sahip.
Şehirler için WRI Ross Ödülü, herkesi daha iyi şehirlere teşvik etmek için gerçek dünyadaki başarılı kentsel dönüşüm örneklerini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır.
Tüm dünyada ödül için başvuruda bulunan yaklaşık 200 projeden ödül için 5 finalist seçildi ve ödül, Tanzanya Darüsselam’da ve Afrika genelinde okula gidişi daha güvenli hale getirdiği için SARSAI'ye verildi.
Sürdürülebilir girişimler kentsel dönüşümü nasıl etkiliyor?
Hindistan'daki atık toplayıcıları kooperatifinden Kolombiya'daki teleferik sistemine kadar sürdürülebilir girişimlerin kentsel dönüşümü nasıl etkilediğini 5 finalist kent gösteriyor. Bu şehirlerden biri de Eskişehir...
1-Herşey Dahil Taşımacılık / Medellín, Kolombiya
Kolombiya’nın ikinci büyük kenti Medellín’in Aburra Vadisi’nin her tarafına dağılmış olması nedeniyle, şehrin fakir mahalleleri sadece topografik olarak değil, sosyal ve ekonomik olarak da şehir merkezinden giderek daha fazla kopuyor. Şehrin yamaç kenarındaki gecekondu mahalleleri sakinleri tarihsel olarak, işlere, eğitime ve diğer hizmetlere kolay erişime sahip değillerdir. Merkeze gidip gelmeleri bazen 4 saatten fazla sürüyor.
Bu nedenle, 2004 yılında, kentin transit operatörü Metro de Medellín, yenilikçi bir çözüm buldu: toplu taşıma araçlarına tamamen entegre olan dünyanın ilk hava teleferik sistemi. Metro, otobüs ve bisiklet istasyonlarına bağlanan Metrocable, kalabalık ve tehlikeli caddelerin üzerinde yükselerek tepeleri şehir merkezine bağlıyor. Seyahat süreleri 60 dakikaya kadar geriledi ve uygun bilet sistemi, hem teleferik hem metro hem de otobüs sistemlerini kullanan insanlar için çift fiyat işlemini ortadan kaldırdı.
Teleferik istasyonları, ihmal edilen mahallelerde hem kamu hem de özel yeni yatırımların yapılmasına yardımcı oldu ve yoksul mahalleler ile şehir merkezi arasında güçlü bir fiziksel bağ kuruldu.
2-Daha parlak bir geleceğe daha güvenli yürümek / Darüsselam, Tanzanya
Sahra altı Afrika'daki şehirler ihmal edilmiş bir halk sağlığı krizi ile karşı karşıya: Çocukların bir trafik kazasında ölme olasılığı dünyanın diğer bölgelerine göre iki kat daha fazla. 2030’a kadar nüfusunun ikiye katlanıp araç sayısının artacağı tahmin edilen Tanzanya'nın Dar es Salaam kentinde ölümlerin de artması bekleniyor.
2014 yılında, kar amacı gütmeyen Amend, Okul Alanı Yol Güvenliği Değerlendirme ve Geliştirme (SARSAI) programı ile bunu tersine çevirmeye başlamıştır. Ödülü alan proje, Dar es Salaam'dan başlayan ancak bir düzineden fazla ülkeye hızla yayılan yaklaşım, oldukça basit ve düşük maliyetlidir.
Amend yerel yönetimle ortak çalışarak hedef şehirlerin her birinde yaralanma ve ölüm oranlarının en yüksek olduğu okulları belirliyor; okulların etrafındaki kapılar, kaldırımlar ve yaya geçitleri gibi stratejik yerlerde güvenlik altyapısını iyileştiriyor; ve onlara karşıdan karşıya geçmenin daha güvenli yollarını öğretmek için öğrencilerle birlikte çalışıyor. SARSAI programı, 70.000 ilkokul öğrencisinin okula daha güvenli bir şekilde gitmesine yardımcı oldu.
Amend, çocuklara güvenliklerinin, hareketliliklerinin ve özgürlüklerinin önemli olduğunu anlamalarında yardımcı olurken, çocukların yol güvenliğini siyasi gündemde tutarak zihniyetleri değiştiriyor
3-Kamusal Alanların Ortak Yaratılması / Durban, Güney Afrika
Atık toplayıcılar ve sokak satıcıları gibi kayıt dışı çalışanlar dünyadaki birçok şehrin bel kemiğidir. Bazı hesaplara göre, küresel çapta kentsel istihdamın yüzde 50 ila 80'ini temsil ediyorlar, ancak büyük ölçüde kamu politikası kararlarından mahrum kalıyorlar.
Asiye eTafuleni (AeT) 2008'den beri Güney Afrika'da bu dinamiğin değişmesine yardımcı oluyor. AeT, Durban’ın Warwick Kavşağı’ndaki tarihi merkez pazarını 3.000'den fazla kişiyi işsiz bırakacak bir alışveriş merkezine dönüştürülmekten kurtarmak için kayıt dışı satıcılarla çalıştı.
AeT, işbirlikçi tasarım, eğitim ve savunmayla çalışanların şehirdeki karar alma süreçlerine katılmalarına yardımcı oldu. Satıcılar artık pazarda çalışma hakkına sahip ve bazı alanları yeniden tasarlamada aktif katılımcılar haline gelmiştir. Daha temiz pişirme istasyonları, daha güvenli depolama alanları ve daha fazlasını güvenceye aldılar.
Bir zamanlar siyahların giremediği tamamen beyaz olan Warwick Junction, şimdi daha kapsayıcı bir şehre açılan kapı haline geliyor. 6 binden fazla üreticinin geçim kaynaklarından doğrudan faydalanmasının ötesinde, iyileştirmeler uygun fiyatlı mal ve ürünlere yerel erişimi artırmıştır.
4-Kayıt Dışı İşçilerin Atık Toplayıcıları Kooperatifi / Pune, Hindistan
Hızla büyüyen birçok şehir için atık toplama büyük bir sorundur. Güney Asya’nın ürettiği çöp 2050'de yılda 660 milyon tonun üzerine çıkaracak. Pune'da bulunan Hindistan'ın ilk işçi mülkiyetindeki atık toplayıcıları kooperatifi yalnızca daha fazla konut sakinine ulaşan verimli bir atık toplama sistemi oluşturulmasına yardımcı olmakla kalmıyor, şehirlere de kayıt dışı işçileri modern bir ekonomiye nasıl dahil edeceklerini gösteriyor.
SWACH Pune Seva Sahakari Sanstha, çoğu kadın 3.000'den fazla üyenin sahip olduğu ve onlar tarafından işletildiği atık toplayıcıları kooperatifidir. Bu özel güç, 450.000'den fazla gecekondu mahallesi de dahil olmak üzere 2,3 milyondan fazla kişiye, kapıdan kapıya atık toplama hizmeti sunmaktadır.
Üyeler her yıl 6,8 milyon dolardan fazla kullanıcı ücreti topluyor ve 55.000 tondan fazla atığın geri dönüşümü ile 32.000 yolcu aracını yoldan çekerek sera gazı emisyonunu azaltıyor.
SWaCH modeli, kentin en savunmasız sakinlerinin çoğunu istihdam ederken kritik bir hizmet açığını etkin bir şekilde kapatmaktadır. Kayıt dışı atık toplayıcıların Hindistan'daki belediye hizmetlerine dahil edilmesine yardımcı olmak için ulusal mevzuattan ilham alınmıştır. Üyeler, aile, eğitim ve eğlence için daha fazla harcanabilir gelir ve daha fazla zamana sahipler.
5-Doğa ve Toplu Taşımayı Bütünleştirmek / Eskişehir, Türkiye
Kentleşme, çöp imha problemleri, düşük su ve hava kalitesi, sulak alanların ve ormanların kaybı gibi çevresel bozulma ile el ele gider. Türkiye’nin öğrenci kenti Eskişehir’de şehir merkezinde yoğunluk yaşandı ve Porsuk Nehri bölgenin en kirli su kaynaklarından biri haline geldi.
Eskişehir Büyükşehir Belediyesi, bu sorunlarla mücadele etmek, Porsuk'u restore etmek, yeşil alanları genişletmek ve tüm koridoru sürdürülebilir bir toplu taşıma ağı ile bağlamak için doğal altyapı projelerini hayata geçirdi.
Eskişehir Kentsel Gelişim Projesi, doğaya uygun modern bir şehir oluşturmak için yeşil ve gri altyapıyla iç içe geçen yeni bir elektrikli tramvay ağı oluşturdu. Nehir boyunca parklar su kalitesinin iyileştirilmesine ve taşkınların kontrol edilmesine yardımcı olurken, aynı zamanda yeni ticari büyüme ve yaya trafiğine de yol açtı.
Projenin başlamasından bu yana şehir sakinleri başına düşen yeşil alan yüzde 215 arttı, 40 kilometrelik elektrikli tramvay hattı günde 130 binden fazla yolcu taşıyor ve şehir iç ve dış turizm için bir merkez haline geldi.
Kaynak: weforum.org
Editor - yesilodak.com